Nú eru vit í gongd!

Byrjanin - Oktober 2025

Í byrjanini av oktober 2025 settu vit Vitlíki Føroya forkanningina í gongd. Tað var ein spennandi og týðandi løta fyri okkum øll. Vit vóru spent at fara undir arbeiðið at kanna, hvussu vitlíki kann hjálpa Føroyum at nútímansgera samfelagið, styrkja okkara førleikar og verja føroyskt mál og mentan.

Frá fyrsta degi hava vit havt eitt klárt mál fyri eygum: At skapa eina framtíð, har vitlíki verður nýtt á ein ábyrgdarfullan og gagnligan hátt - ein framtíð, har tøknin tænir okkum, og ikki umvent.

Okkara visión

Kjarnin í okkara arbeiði er einfaldur, men týðningarmikil: Við ábyrgdarfullari nýtslu av vitlíki, vilja vit nútímansgera samfelagið, økja kappingarføri, styrkja okkara førleikar, og verja føroyskt mál og mentan.

Hetta merkir í grundini, at vit ikki bara vilja fylgja við altjóða menningini - vit vilja tryggja, at Føroyar hava ein virknan leiklut í at menna vitlíki, sum endurspeglar okkara egnu virði og avbjóðingar.

Sjey stuðlandi súlur

Vit hava bygt okkara arbeiði á sjey grundleggjandi súlur, sum allar stuðla undir eitt sterkari og betri samfelag:

1. Føroyskt fyrst og fremst: Vitlíki skal kunna brúkast á føroyskum og endurspegla okkara mentanarligu virði og samleika.
2. Etikkur og moralur í hásæti: Vitlíki skal vera í samsvari við føroyskar normar, vera rættvíst, vísa virðing, vera inkluderandi, rúma ymisleika og hava gjøgnumskygni.
3. Fatan og førleikar á høgum stigi: Breið vitan skal vera um vitlíki tvørtur um ættarlið, og førleikar at menna vitlíki skulu vera á høgum stigi.
4. Munadyggur almennur geiri: Vitlíki skal økja framleidni og virkisføri, vera grundarlag fyri betri avgerðum og lyfta tænastustøðið.
5. Kappingarfør vinna: Vinnan skal hava vitlíkiskarmar og infrakervi, sum stuðla undir nýskapan, vøkstur og kappingarføri.
6. Tøkniligt undirstøðukervi: Ætlan og verkseting av tøkniligum undirstøðukervi skal fremjast, og vit skulu menna føroyskan tekstgrunn til LLMs.
7. Lógir og rættindi: Lógar- og regluverk skal vera fyri ognarskapi av dátum, persónsvernd, upphavsrætt og verju av skapandi verkum.

Hvat hava vit gjørt higartil?

Síðani oktober hava vit arbeitt miðvíst við nógvum ymiskum uppgávum. Her eru nøkur av høvuðspunktunum:

1. Skipanin og byrjanin (Oktober)

Vit byrjaðu við at leggja eitt gott grundarlag. Hetta fevndi um at menna toymið, gera eina ætlan fyri átakið, og eyðmerkja hvørjir lyklaáhugapartar skulu vera við. Vit hava eisini lagt eina nágreiniliga ætlan fyri verkstovurnar, sum nú eru í gongd.

2. Samstarv við áhugapartar

Ein av okkara kjarnumeginreglum er at samskapa við áhugapørtum. Tað merkir, at vit ikki bara taka avgerðir í einum lukkaðum rúmi - vit vilja hoyra frá teimum, sum vita best um avbjóðingarnar og møguleikarnar á hvørjum øki.

Verkstovurnar, sum nú eru settar í gongd, eru ein stórur partur av hesum. Her savna vit fólk úr almenna økinum, vinnulívinum, granskingarumhvørvinum og fleiri til at tosa um, hvussu vitlíki kann hjálpa í teirra arbeiði.

3. Altjóða samstarv

Vit samstarva eisini við norðurlond og ES um royndir og íblástur. Tað er sera týdningarmikið at læra av øðrum, serliga teimum, sum standa framman fyri líknandi avbjóðingum sum vit - til dømis Ísland, har tey hava arbeitt nógv við íslendska málið og vitlíki.

Hvat hava vit lært?

Í hesum tíðarskeiði hava vit lært nógv um, hvussu týðandi tað er at hava eina klára visión og sterkar meginreglur at arbeiða eftir. Vit hava eisini sæð, hvussu neyðugt tað er at lurta eftir øllum røddum - frá KT-serfrøðingum til eldri borgarar, ið spyrja seg, hvussu vitlíki fer at ávirka teirra gerandisdag.

Ein av teimum størstu lærdómunum er hesin: Vit skulu byggja loysnir, sum eru realistiskar at seta í verk og sum hava veruliga ávirkan. Tað merkir, at vit ikki skulu uppfinna hjólið av nýggjum, men leggja dent á at endurnýta tað, ið virkar, og byggja víðari á tað.

Hvat liggur fyri framman?

Fyri framman liggja nógvar spennandi vikur! Vit eru í miðjuni av verkstovuáætlanini, og tað er nógv at síggja fram ímóti. Í desember og januar fara vit at savna alt íkast, íblástur og tilmæli frá verkstovunum og arbeiða við at skriva eina frágreiðing, sum skal leggjast fram fyri landsstýrið tíðliga í komandi ári.

Henda frágreiðing fer at innihalda:

• Eina klára visión fyri vitlíki í Føroyum
• Greining av øllum íkasti frá áhugapørtum
• Altjóða samanberingar við bestu royndir í norðurlondum
• Tilmæli fyri hvørt av teimum 15 samfelagsøkjunum (frá heilsu til mentan)
• Vegleiðing um tíðarætlan, kostnað og tilfeingi til næstu stigini

Ein framtíð full av møguleikum

Vit eru sera fegin um byrjanina á hesari ferð. Tað er sera upplyftandi at síggja, hvussu stórur áhugi og eldhugi er fyri at menna eitt sterkari og betri Føroyar við hjálp frá vitlíki.

Vit gleða okkum at halda fram og síggja, hvat framtíðin hevur at bjóða. Saman kunnu vit byggja eina framtíð, har vitlíki tænir okkum øllum - ein framtíð, har føroyskt verður sterkari, har vit trívast sum lítið samfelag, og har vit eru leiðandi í ábyrgdarfullari nýtslu av nýggjari tøkni.

Takk fyri at tit fylgja við á hesari ferðini! 🌟